Produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych (np. kubki na napoje, pojemniki na żywność, lekkie torby na zakupy z tworzywa sztucznego, chusteczki nawilżane, balony itp.) oraz narzędzia połowowe zawierające tworzywa sztuczne

Produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych (np. kubki na napoje, pojemniki na żywność, lekkie torby na zakupy z tworzywa sztucznego, chusteczki nawilżane, balony itp.) oraz narzędzia połowowe zawierające tworzywa sztuczne

Podstawa Prawna:
Ustawa z dnia 14 kwietnia 2023 r. o zmianie ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej oraz niektórych innych ustaw, wprowadziła do polskiego prawa nowe obowiązki przedsiębiorców wynikające z dyrektywy SUP (produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych) – wejście w życie 24.05.2023 r.
Głównym celem zmiany przepisów jest ograniczenie wprowadzania do obrotu produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych, co spowoduje zmniejszenie ilości odpadów powstających z tych produktów.

Ustawa reguluje prawa i obowiązki:
– przedsiębiorców, którzy prowadzą jednostkę handlu detalicznego, jednostkę handlu hurtowego lub jednostkę gastronomiczną, gdzie oferowane są użytkownikowi końcowemu napoje lub żywność w opakowania jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych (np. kubki lub pojemniki do żywności przeznaczonej do bezpośredniego spożycia) lub pakują i oferują napoje lub żywność za pomocą urządzeń vendingowych,
– przedsiębiorców, którzy wprowadzają do obrotu, czyli produkują lub przywożą z zagranicy, produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych (np. pojemniki na żywność, kubki na napoje, w tym pokrywki i wieczka, paczki i owijki, pojemniki na napoje o pojemności do 3 litrów, lekkie torby na zakupy z tworzywa sztucznego, chusteczki nawilżane, balony, wyroby tytoniowe z filtrami, oraz podpaski higieniczne, tampony i aplikatory do tamponów) lub narzędzia połowowe zawierające tworzywa sztuczne,
– autoryzowanych przedstawicieli,
– organizacji odzysku,
– prowadzących portowe urządzenia do odbioru odpadów lub inne równoważne systemy zbierania.
Powyższe podmioty zobligowane są do uzyskania wpisu w rejestrze BDO lub jego aktualizacji w zakresie działu II tabela  6 – 9.

Przepisy ustawy stosuje się do:
1. produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych podlegających zmniejszeniu stosowania:
– kubki na napoje, w tym ich pokrywki i wieczka;
– pojemniki na żywność, w tym pojemniki takie jak pudełka, z pokrywką lub bez, stosowane w celu umieszczania w nich żywności, która jest:
a) przeznaczona do bezpośredniego spożycia, na miejscu lub na wynos;
b) zazwyczaj spożywana bezpośrednio z pojemnika oraz
c) gotowa do spożycia bez dalszej obróbki, takiej jak przyrządzanie, gotowanie czy podgrzewanie
– w tym pojemniki na żywność typu fast food lub na inne posiłki gotowe do bezpośredniego spożycia, z wyjątkiem pojemników na napoje, talerzy oraz paczek i owijek zawierający żywność,

2. produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych objętych zakazem wprowadzania do obrotu:
– patyczki higieniczne (z wyjątkiem patyczków przeznaczonych do celów medycznych);
– sztućce (widelce, noże, łyżki, pałeczki);
– talerze;
– słomki (z wyjątkiem słomek przeznaczonych do celów medycznych);
– mieszadełka do napojów;
– patyczki mocowane do balonów i służące do tego, aby balony się na nich opierały (z wyjątkiem balonów do użytku przemysłowego);
– pojemniki na żywność wykonane z polistyrenu ekspandowanego, tj. pojemniki takie jak pudełka, z pokrywką lub bez, stosowane w celu umieszczania w nich żywności, która jest:
a) przeznaczona do bezpośredniego spożycia, na miejscu lub na wynos,
b) zazwyczaj spożywana bezpośrednio z pojemnika oraz
c) gotowa do spożycia bez dalszej obróbki, takiej jak przyrządzanie, gotowanie, podgrzewanie
– w tym pojemniki na żywność typu fast food lub na inne posiłki gotowe do bezpośredniego spożycia, z wyjątkiem pojemników na napoje, talerzy oraz paczek i owijek zawierający żywność;
– pojemniki na napoje, w tym ich zakrętki i wieczka, wykonane z polistyrenu ekspandowanego;
– kubki na napoje, w tym ich zakrętki i wieczka, wykonane z polistyrenu ekspandowanego,

3. produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych objętych wymogiem dotyczącym oznakowania:
– podpaski higieniczne, tampony oraz aplikatory do tamponów;
– chusteczki nawilżane, tj. uprzednio nawilżone chusteczki przeznaczone do higieny osobistej i uprzednio nawilżone chusteczki do użytku domowego;
– wyroby tytoniowe z filtrami zawierającymi tworzywa sztuczne i filtry zawierające tworzywa sztuczne sprzedawane do używania z wyrobami tytoniowymi;
– kubki na napoje,

4. produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych objętych wymogiem dotyczącym finansowania kosztów związanych z zagospodarowaniem odpadów powstałych z produktów tego samego rodzaju, które zostały wprowadzone do obrotu:
– objęte rozszerzoną odpowiedzialnością producenta w zakresie pokrywania kosztów zbierania odpadów powstałych z tych produktów z publicznych systemów zbierania odpadów, w tym kosztów infrastruktury i jej funkcjonowania, kosztów uprzątania, transportu i przetwarzania tych odpadów:
1. pojemniki na żywność, tj. pojemniki takie jak pudełka, z pokrywką lub bez, stosowane w celu umieszczania w nich żywności, która jest:
a) przeznaczona do bezpośredniego spożycia, na miejscu lub na wynos,
b) zazwyczaj spożywana bezpośrednio z pojemnika oraz
c) gotowa do spożycia bez dalszej obróbki, takiej jak przyrządzanie,
d) gotowanie czy podgrzewanie
– w tym pojemniki na żywność typu fast food lub na inne posiłki gotowe do bezpośredniego spożycia, z wyjątkiem pojemników na napoje, talerzy oraz paczek i owijek zawierających żywność;
2. paczki i owijki wykonane z elastycznych materiałów zawierające żywność przeznaczoną do bezpośredniego spożycia z paczki lub owijki bez żadnej dalszej obróbki;
3. pojemniki na napoje o pojemności do trzech litrów, tj. pojemniki stosowane do przechowywania napojów, takie jak butelki na napoje, w tym ich zakrętki i wieczka, oraz wielomateriałowe opakowania na napoje, w tym ich zakrętki i wieczka, z wyłączeniem szklanych lub metalowych pojemników na napoje, których zakrętki i wieczka są wykonane z tworzyw sztucznych;
4. kubki na napoje, w tym ich pokrywki i wieczka;
5. lekkie torby na zakupy z tworzywa sztucznego w rozumieniu art. 8 pkt 15a lit. a ustawy z dnia 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi,

 – objęte rozszerzoną odpowiedzialnością producenta w zakresie pokrywania przez producentów kosztów kampanii edukacyjnych, kosztów uprzątania odpadów powstałych z tych produktów, ich transportu i przetwarzania, a także kosztów gromadzenia danych i sprawozdawczości:

1) chusteczki nawilżane, tj. uprzednio nawilżone chusteczki przeznaczone do higieny osobistej i uprzednio nawilżone chusteczki do użytku domowego;
2) balony, z wyjątkiem balonów do użytku przemysłowego lub innych profesjonalnych zastosowań, które to balony nie są rozprowadzane wśród konsumentów,

 – wyroby tytoniowe z filtrami zawierającymi tworzywa sztuczne i filtry zawierające tworzywa sztuczne sprzedawane do używania łącznie z wyrobami tytoniowymi, objęte rozszerzoną odpowiedzialnością producenta w zakresie pokrywania kosztów kampanii edukacyjnych, kosztów uprzątania odpadów powstałych z tych produktów, kosztów zbierania odpadów powstałych z tych produktów pozostawionych w publicznych systemach zbierania odpadów, w tym kosztów infrastruktury i jej funkcjonowania, kosztów transportu tych odpadów i ich przetwarzania.

Sprawozdanie:

Przedsiębiorcy, którzy prowadzą jednostkę handlu detalicznego, jednostkę handlu hurtowego lub jednostkę gastronomiczną pobierają opłatę od klientów za produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych np. kubki na napoje i pojemniki na żywność  – składają sprawozdanie na podstawie prowadzonej ewidencji o ilości nabytych i wydanych (odpłatnie i nieodpłatnie) w danym roku kalendarzowym produktów oraz podają wysokość należnej opłaty.

W przypadku prowadzenia więcej niż jednej jednostki handlu detalicznego, hurtowego lub jednostki gastronomicznej ewidencję należy prowadzić dla każdej z nich oddzielnie i przechowywać ją przez okres 5 lat.

Przedsiębiorcy, którzy wprowadzają do obrotu produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych – składają sprawozdanie na podstawie ewidencji masy i/lub liczby wprowadzonych do obrotu w danym roku produktów z podaniem wysokości należnej opłaty i informacji o przeprowadzonych publicznych kampaniach edukacyjnych.

Przedsiębiorcy, którzy wprowadzają do obrotu narzędzia połowowe zawierające tworzywa sztuczne – składają sprawozdanie na podstawie ewidencji zawierającej informacje o masie wprowadzonych do obrotu w danym roku narzędzi połowowych zawierających tworzywa sztuczne oraz o masie zebranych w danym roku narzędzi połowowych stanowiących odpady zawierających tworzywa sztuczne.

Sprawozdanie należy złożyć elektronicznie w Bazie danych o produktach i opakowaniach oraz o gospodarce odpadami (BDO), za pośrednictwem indywidualnego konta, do 15 marca za rok poprzedni kalendarzowy:
– pierwsze sprawozdanie za 2023 roknależy złożyć za okres od 24 maja do 31 grudnia 2023 roku (bez opłat), w terminie do 15 marca 2024 r.
– w przypadku wprowadzania do obrotu narzędzi połowowych, zawierających tworzywa sztuczne, pierwsze sprawozdanie należy złożyć za 2024 rok.

Opłaty:

1. Opłata pobrana od użytkownika końcowego przez przedsiębiorców, którzy prowadzą jednostkę handlu detalicznego, jednostkę handlu hurtowego lub jednostkę gastronomiczną, w której oferują produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych wymienione w załączniku nr 6 do ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej (kubki na napoje i pojemniki na żywność), również za pomocą urządzenia vendingowego (od 01.01.2024 r.)- opłatę pobraną od klientów przedsiębiorca przekazuje na rachunek bankowy urzędu marszałkowskiego. W przypadku niewniesienia opłaty w całości lub części marszałek województwa określi wysokość należnej opłaty, a w przypadku niewykonania decyzji określającej wysokość należnej opłaty ustali w drodze decyzji dodatkową opłatę w wysokości 50% kwoty niewniesionej opłaty pierwotnej.

2. Opłata na pokrycie kosztów zagospodarowania odpadów powstałych z produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych – zobowiązani do jej uiszczenia są przedsiębiorcy, którzy wprowadzają do obrotu produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych, wymienione w załączniku nr 9 do ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej (pojemniki na żywność, paczki i owijki, pojemniki na napoje o poj. do 3 litrów, kubki na napoje, w tym pokrywki i wieczka, lekkie torby na zakupy z tworzywa sztucznego, chusteczki nawilżane, balony, wyroby tytoniowe z filtrami). W przypadku niewniesienia opłaty w całości lub części marszałek województwa określi wysokość należnej opłaty, a w przypadku niewykonania decyzji określającej wysokość należnej opłaty ustali w drodze decyzji dodatkową opłatę w wysokości 50% kwoty niewniesionej opłaty pierwotnej.

3. Opłata na publiczne kampanie edukacyjne, gdy przekracza 10 zł – zobowiązani do jej uiszczenia są przedsiębiorcy wprowadzających do obrotu produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych wymienione w pkt 5-9 załącznika nr 10 do ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej (wyroby tytoniowe z filtrami zawierającymi tworzywa sztuczne, chusteczki nawilżane, balony, lekkie torby na zakupy z tworzywa sztucznego, podpaski higieniczne, tampony i aplikatory do tamponów) oraz narzędzia połowowe zawierające tworzywa sztuczne. Opłatę oblicza się jako iloczyn stawki oraz odpowiednio masy lub liczby sztuk wprowadzonych do obrotu w roku kalendarzowym produktów jednorazowego użytku oraz narzędzi połowowych.

4. Opłata produktowa, gdy przekracza 100 zł –  zobowiązani do jej uiszczenia są przedsiębiorcy, którzy wprowadzają do obrotu narzędzia połowowe zawierające tworzywa sztuczne. To jest opłata za nieosiągnięcie minimalnego rocznego poziomu zbierania narzędzi połowowych stanowiących odpady z tworzyw sztucznych.

Opłaty po raz pierwszy wnosi się za rok 2024. Termin płatności – do 15 marca za rok poprzedni. 

Wyjątek – do 31 marca za rok poprzedni wnosi się opłatę produktową za nieosiągnięcie minimalnego rocznego poziomu zbierania narzędzi połowowych stanowiących odpady zawierające tworzywa sztuczne.

Numery kont do wpłat zostaną uruchomione w 2024 roku.

PDFUstawa z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej Dz. U. z 2020 r. poz. 1903 ze zm.pdf (778,60KB)
PDFUstawa z dnia 14 kwietnia 2023 r. o zmianie ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej oraz niektórych innych ustaw Dz. U. 2023 r. poz. 877.pdf (518,56KB)